Pikkewyne en ander seediere

Lewensvaardighede

Graad 3

Bewaring van ons seelewe

Module 5

Pikkewyne en ander seediere

Die see en sy inwoners

• Lees die gediggie en beantwoord die vrae:

Pikkewyn met jou swart manelpak

Jy waggel so al langs die strand.

Ek wil jou vra: Is jy die see se predikant?

Of maak jy ook die see aan die kant?

Op die ritme van die branders

Ry die seeperdjies saam met al die ander kinders

Hulle speel en baljaar

Maar dat hulle bang is, dit is waar!

Want daar diep in die verre oseaan,

Blaas die Walruswalvis met verlange

Hy soek sy maat, dié het weggegaan

Of is die mens die oorsaak van sy grote traan?

Ons kinders wil graag help,

Julle is mos ‘n bedreigde spesie

Ons glo dat ons ‘n verskil kan maak.

Ons sal almal vra om hulp

Ons moet net keer dat jul al minder raak.

J.A.

Vrae:

1. Van watter seediere word in die gedig gepraat?
2. Waarvoor dink jy is die seeperdjies bang?
3. Wat dink jy het van die walvis se maat geword?
4. Wat beteken die begrip: “bedreigde spesie”?

• Teken ‘n prent met al die seediertjies waarvan hulle in die gedig vertel.

Die pikkewyne

Meer as 40 persent van die wêreld se Afrika-pikkewyne woon op Robben- en Dasseneiland. Die spesies se voortbestaan word bedreig deur die tonne olie wat gereeld langs die kus gestort word.

Miljoene eiers is tussen 1870 en 1967 van Dasseneiland verwyder en onder meer as fynproewergereg geëet. Gelukkig is die eiland tot ‘n natuurreservaat verklaar en vandag is daar weer ongeveer 56 000 pikkewyne.

Pikkewyne is goeie ouers. Die meeste bou nes bo-op die grond van klippies, modder en plantreste. Altwee ouers sal om die beurt daar op hulle eiers broei. Die donsige kuikens moet lank versorg word en word dikwels in “kindertuine” opgepas.

Teken die mamma-pikkewyn met haar kinders.

Die bewaring van die brilpikkewyn

In Suid-Afrika is daar ‘n sentrum by Blouberg naby Kaapstad waar die voëls wat siek of vol olie is, gehelp word. Die sentrum staan bekend as SANKUB (Suid-Afrikaanse Nasionale Stigting vir die Beskerming van Kusvoëls). Daar is ook sulke sentrums op ander plekke in ons land.

Skryf ‘n brief aan SANKUB of die soortgelyke sentrum naby julle. Vind meer uit oor wat die mense alles daar doen. Hier volg ‘n paar leidrade wat jou kan help: pik, voer, olie, skoonmaakmiddels, voedsel, blyplek, geld, fondse, ens.

Die seeperdjie

Het jy geweet?

• ‘n Pa-seeperdjie dra die baba-seeperdjie in ‘n sakkie op sy maag, net soos ‘n ma-kangeroe.
• Seeperdjies word naby Knysna geteel.
• ‘n Baba-seeperdjie is net vier millimeter lank.
• ‘n Seeperdjie dryf regop in die see rond.

Verbind die raaisel met die korrekte maat.

• Verbeel jou jy is ‘n seeperdjie. Skryf vir ons ‘n storie oor wat julle alles in die see doen.
• Teken ‘n seeperdjie en sy maats.

Legkaart: Kleur die vorms verskillende kleure in. Knip die vorms uit en bou jou eie seediertjies. Plak dit op ‘n karton. Versier die agtergrond.

Voltooi die vraelys. maak slegs ‘n regmerkie in die blokkie.

Assessering

Memorandum

• Leerders kan ‘n brief aan SANKUB skryf.
• Kuns: verf ‘n pikkewyn met ‘n ligtoring in die agtergrond.
• Meer algemene inligting oor ander bedreigde spesies in ons seelewe kan aan die leerders oorgedra word. Elke groep kan ook ‘n seedier kry om oor navorsing te doen.
• ‘n Klasbespreking kan gehou word oor wat ons alles uit die see kan kry wat tot nut vir die mens is. (Die klem moet val op die bewaring van ons seelewe vir ons nageslag).
• Groepbespreking – neem leerders na die Biblioteek om self ‘n bietjie na te lees oor die gewoontes van die pikkewyne. Leerders kan ook inligting versamel en in die klas kom bespreek (LO 3.5).
• Maak ‘n collage van die seediere.
• Liedjies aanleer: “Daar is vissies in die water” en/of “Kinders moenie in die water mors nie...”
• Adres van SANKUB: Pentz Rylaan 20, Table View, 7441.