3.7 Die tekstielbedryf

Tegnologie

Graad 7

Prosessering: tekstiele

Module 17

Die tekstielbedryf

Die tekstielbedryf

1. Die geskiedenis van die tekstielbedryf

Die tekstielbedryf het ontstaan toe die mens uitgevind het dat die haarbedekking van sommige diere (bv. die skaap) gebruik kan word sonder om die dier te slag. Daar is toe ‘n manier gevind om hierdie vesels te gebruik en garing daaruit te vervaardig. Die veselagtige aard van sommige plante, soos die vlasplant, het dit moontlik gemaak om gare te spin wat dan tot lap geweef kon word.

Vandag word die meeste stowwe gebrei of geweef. Die vesels wat gebruik word, kan natuurlik wees en ook van plante of diere afkomstig wees.

Wol is afkomstig van skape

Katoen is afkomstig van die katoenplant

Sy word deur sywurms gespin

Vesels kan ook sinteties (kunsmatig vervaardig) wees. Sulke tekstiele word van minerale soos steenkool en olie gemaak. Voorbeelde van kunsvesels is nylon, akriel en poliëster. Somtyds word kunsvesels met natuurlike vesels vermeng. Sodoende kry ons byvoorbeeld poliësterkatoen.

Kyk hoeveel kledingstukke jy kan vind wat aandui dat daar poliësterkatoen gebruik is in die vervaardiging van die materiaal.

1. Die kwaliteite van vesels

Die lengte, digtheid, sterkte, fynheid en elastisiteit van die vesel, asook die vesel se weerstand teen chemikalieë en vogtigheid, sal bepaal watter kwaliteite die tekstiel wat daarvan vervaardig word, sal hê. Sodoende bepaal die eienskappe van die verskillende tipes vesel die eienskappe van die stowwe wat daarvan gemaak word. Die manier waarop die vesels gebrei of geweef word, speel ook ‘n rol, daarom behoort enige kledingstuk altyd ‘n etiket te dra waarop die tekstiel wat gebruik is, omskryf word, sowel as hoe die kledingstuk versorg / gewas behoort te word.

Bestudeer die volgende voorbeelde van sulke etikette en bespreek dit in groepverband:

1. Navorsing oor die verskillende kledingstowwe

Opdrag 2:

• Bestudeer die etikette van drie kledingstukke en voltooi die volgende tabel:

Omdat verskillende soorte materiale verskillende eienskappe het, kies mense verskillende soorte tekstiele vir spesifieke gebruike. Sagte stowwe word gewoonlik gebruik vir die maak van kledingstukke wat teen die lyf gedra word, terwyl warm truie en baadjies weer ander stowwe vereis.

• Die volgende tabel som die eienskappe van verskillende vesels op en dui ook aan hoe artikels wat van hierdie vesels gemaak is, versorg behoort te word.

• Gebruik nou die inligting wat jy tot dusver versamel het en kies ‘n geskikte stof vir:

• ‘n skoolhemp
• ‘n badhanddoek
• winterbaadjie
• seuns langbroek
• Die eienskappe van stowwe:

Volg die volgende stappe en teken al jou waarnemings op ‘n tabel aan.

1. Duursaamheid :

Kies drie verskillende soorte stowwe waarvan jy redelik seker is oor die vesel wat gebruik is tydens die vervaardigingsproses daarvan.

• Span die stuk kledingstof oor die bokant van ‘n fles of blikkie en hou dit stewig in posisie met behulp van ‘n rekkie.
• Neem ‘n klip en vryf dit egalig oor die stof totdat daar ‘n gaatjie verskyn.
• Vergelyk nou die sterkte van die verskillende vesels.
• Ontvlambaarheid :

Neem dieselfde drie stukke kledingstowwe en hou dit naby aan ‘n vlam. Wat neem jy waar?

1. Vogabsorbering :

Plaas die stukkies kledingstof in water en kyk watter een absorbeer die water die maklikste.

Plaas nou die nat kledingstowwe buite en kyk watter een word die gouste droog.

Assessering